de, het, een

Voor veel Nederlanders is het onderwerp van deze pagina geen probleem, maar mensen die zijn opgegroeid met een andere taal en op latere leeftijd Nederlands leren, vinden dit erg moeilijk.

 

De woorden de, het en een worden lidwoorden genoemd.

Een zelfstandig naamwoord is een de-woord of het-woord. Dat hangt af van het geslacht van het woord. En dat is het moeilijke, want dat is iets wat je moet weten, aanvoelen of opzoeken in een woordenboek.

 

 

HET

Onzijdige woorden zijn het-woorden:

• Hier is het huis.
• Het kind huilt.
• Leg maar op het bureau.

Alle verkleinwoorden (met 'je', 'tje', enzovoort) zijn onzijdig en dus het-woorden:

• Het mannetje bouwt een nest.
• Het vrouwtje kijkt toe.
• In de gang staat het kastje van oma.

 

DE

Woorden die niet onzijdig zijn, zijn de-woorden:

• De man loopt hard.
• De vrouw zingt mooi.
• Hij verplaatst de kast.
• Hans staat voor de deur.

 

EEN

Bijna alle de-woorden en het-woorden kunnen ook het lidwoord 'een' krijgen. Dat doe je als je niet specifiek één bepaald exemplaar bedoelt of als je het zelfstandige naamwoord voor het eerst noemt in je verhaal.

• Ik heb een huis.
• Een kind houdt van spelen.
• In de gang staat een kastje.
• Ik hoor een deur.

Bij meervouden geldt: als je niet specifiek 'de ...' bedoelt, laat je het lidwoord weg.

• Er lopen mensen.
• Heb jij euro's?
• Tegels zijn duur.

Ook bij niet-telbare woorden laat je het lidwoord weg als je niet specifiek 'het ...' of 'de ...' bedoelt:

• Ik zie water. (niet: een water)
• Ik verbruik zuurstof. (niet: een zuurstof)
• Het schaap geeft wol. (niet: een wol)

 

Mannelijk of vrouwelijk?

Net als veel andere talen kent het Nederlands geslachten:

• mannelijke woorden zijn de-woorden
• vrouwelijke woorden zijn de-woorden
• onzijdige woorden zijn het-woorden

Er zijn geen duidelijke regels voor. Dit is iets wat je gewoon moet weten. De beste manier om het te leren is: spreek Nederlands en luister naar Nederlands.

 

 

Dit en dat, deze en die

Als je weet of iets een de-woord of het-woord is, kun je er goede zinnen mee maken:

• bij het hoort dit en dat:
  het huis, dit huis, dat huis
• bij de hoort deze en die:
  de stoel, deze stoel, die stoel

Lees ook de uitleg over zwart/zwarte, want dat heeft hiermee te maken.

 

 

Opzoeken

Als je wilt weten of een woord een de-woord of een het-woord is, kijk dan in een woordenboek. Het staat er bijna altijd bij.

 

 

Hieronder staan wat voorbeelden waar weleens fouten mee gemaakt worden.

 

De-woorden:

• de nek
• de auto
• de zolder

Het-woorden:

• het geld
• het hek
• het kussen (van een bank of bed)
• het meisje

Woorden die de-woord én het-woord zijn

Bij de volgende woorden kan 'de' en 'het' allebei:

• de broodrooster / het broodrooster
• de debacle / het debacle
• de luipaard / het luipaard
• de overtrek / het overtrek
• de spits afbijten / het spits afbijten
• de wissel / het wissel
• Dit geldt ook voor een flink aantal Engelse leenwoorden. In het Engels is het lidwoord altijd 'the', maar als de Nederlandse betekenis een het-woord is, wordt het leenwoord ook vaak een het-woord:
  
  de/het account
  de/het alert
  de/het backoffice, frontoffice
  de/het badge
  de/het blog, log
  de/het channel
  de/het cluster
  de/het cover
  de/het display
  de/het floppy
  de/het format
  de/het gadget
  de/het image
  de/het issue
  de/het kitten
  de/het leaflet
  de/het manual
  de/het modem
  de/het notebook
  de/het package
  de/het paper
  de/het portal
  de/het servicepack
  de/het sheet
  de/het ticket
  de/het topic