Wat is het verschil tussen 'mits' en 'tenzij'?

De woorden 'mits' en 'tenzij' worden vaak met elkaar verward en dat is lastig, want ze betekenen precies het tegenovergestelde. Een paar voorbeelden:

• Wij gaan vandaag barbecueën, mits het mooi weer blijft.
• Wij gaan vandaag barbecueën, tenzij het gaat regenen.
• Wij gaan vandaag barbecueën, mits het niet gaat regenen.

Mits = als tenminste, alleen als, op voorwaarde dat.

Tenzij = mits niet, als tenminste niet, behalve als, op voorwaarde dat niet.

Eigenlijk is het vrij eenvoudig. Toch worden de woorden vaak verkeerd gebruikt. Bij de combinatie van barbecueën en de weersgesteldheid zal iemand al snel de fout opmerken en toch begrijpen wat er bedoeld wordt, maar in andere gevallen wordt het verwarrender:

• Artikelen worden niet teruggenomen, tenzij u de kassabon van maximaal 10 dagen geleden laat zien.

Bovenstaande zin heeft een dubbele ontkenning. Deze versie zou een stuk helderder zijn:

• Artikelen worden alleen teruggenomen, mits u de kassabon van maximaal 10 dagen geleden laat zien.

Vandaar de tip: gebruik liever geen dubbele ontkenningen. Maak de tekst niet wollig, maar schrijf gewoon wat je bedoelt.

Zie ook de website van de Taalunie.