|
|
83548 actieve gebruikers Inloggen bestaande gebruiker Aanmelden nieuwe gebruiker Naar mobiele versie |
|||
Deze pagina gaat over de gebiedende wijs. Dat zijn aanmoedigende zinnen zonder onderwerp (hoofdpersoon).
Hiermee worden veel fouten gemaakt. En dat is niet nodig, want er zijn eenvoudige trucjes om te ontdekken hoe een woord eindigt.
Eerst een paar makkelijke voorbeelden:
Of je dit nou tegen één persoon zegt of tegen een heleboel personen tegelijk, je zegt geen t achter 'loop', 'kom' en 'geef'.
Alleen in oude uitdrukkingen een t
Vijftig jaar geleden bestond er een gebiedende wijs meervoud, die je nog ziet in ouderwetse zinnen als 'Komt allen', 'bezint eer ge begint' en 'Gaat heen en vermenigvuldigt u'. Die vorm met toegevoegde t bestaat verder niet meer in het Nederlands.
Tegenwoordig is juist (ook als je het tegen meerdere personen hebt):
Eindigt de ik-vorm op een d, dan slaat de twijfel toe. Je hoort namelijk niet of het woord op een d of dt eindigt. Juist is:
TIP
Als je twijfelt bij zulke werkwoorden, vervang het werkwoord dan even door een ander werkwoord waarvan de ik-vorm niet op een d eindigt. Bijvoorbeeld:
Geen t? Dan ook niet achter 'red', 'vind', 'word' en 'download'.
Soms wel een t.
In bepaalde zinnen, in combinatie met 'u' (maar niet altijd!) schrijf je het werkwoord wél met een t aan het eind.
Zinnen met 'u' zijn het lastigst, maar het trucje met het vervangende werkwoord maakt altijd een eind aan de onzekerheid. Hier volgen wat van die moeilijke gevallen met daaronder een versie met vervangend werkwoord:
In bovenstaande voorbeelden met 'u' is wel sprake van een aanmoediging, maar het is geen echte gebiedende wijs, want in deze zinnen is 'u' het onderwerp, de hoofdpersoon van de zin.
Géén t:
Waarom soms toch die t?
Een echte gebiedende wijs (kom naar huis, vind de schat) heeft geen onderwerp in de zin.
Waaraan kun je zien of 'u' onderwerp is of niet? Vervang het even door 'jij' of 'jou'. Als je er 'jij' van kunt maken, is het onderwerp. In die gevallen krijgt het werkwoord een t als 'u' erachter staat.
Hou op, schei uit?
Enkele werkwoorden worden in sommige gevallen geschreven op een manier die voortkomt uit de spreektaal. Het zijn werkwoorden waarvan de ik-vorm op een d eindigt, voorafgegaan door een tweeklank:
Bij Beter Spellen proberen we deze twijfelgevallen te vermijden, omdat er voldoende spellingkwesties zijn waar slechts één antwoord juist is. Meer hierover op Onze Taal of Taaladvies.net.
© 2010 - Beter Spellen is een initiatief van |