In de tegenwoordige tijd zijn de slotletters van een werkwoord afhankelijk van de hoofdpersoon. Er zijn drie vormen mogelijk: de ik-vorm, de ik-vorm + t, het hele werkwoord.

1) De ik-vorm

Je maakt de ik-vorm meestal door 'en' aan het eind van het werkwoord weg te laten:

• denken - ik denk
• gieten - ik giet

Soms staat vóór 'en' een korte klinker + twee gelijke medeklinkers. In dat geval haal je ook een van die medeklinkers weg:

• tillen - ik til
• pakken - ik pak
• zetten - ik zet

Soms staat vóór 'en' een lange klinker + een medeklinker. In dat geval komt er een klinker bij, zodat de klank ervan lang blijft:

• maken - ik maak
• heten - ik heet
• hopen - ik hoop
• huren - ik huur
• kopiëren - ik kopieer

Als het werkwoord eindigt op 'zen' of 'ven', verandert de z in een s en de v in een f:

• razen - ik raas
• soezen - ik soes
• bonzen - ik bons
• draven - ik draaf
• schroeven - ik schroef
• durven - ik durf

En soms haal je alleen de n weg:

• doen - ik doe
• staan - ik sta (één a aan het eind klinkt al lang)

De ik-vorm komt voor bij:

• hoofdpersoon 'ik'
  ik pak, ik til, ik loop, ik vind
• hoofdpersoon 'jij' achter het werkwoord:
  pak jij, til jij, loop jij, vind jij
  
  Dit geldt ook voor 'je' als je dit kunt vervangen door 'jij':
  - Pak je een koekje? (je = jij)
  - Zo til je geen zware doos op. (je = jij)
  - Waarom loop je zo hard? (je = jij)
  - Wat vind je van deze kleur? (je = jij)
  
  maar het geldt niet als 'je' kan worden vervangen door 'jou' of 'jouw', want in die gevallen is 'je' niet de hoofdpersoon van de zin:
  - Pakt je broer een koekje? (je = jouw, je broer = hoofdpersoon)
  - Hij tilt je op. (je = jou, hij = hoofdpersoon)
  - Ze loopt je ondersteboven. (je = jou, ze = hoofdpersoon)
  - Vindt je moeder dat wel goed? (je = jouw, je moeder = hoofdpersoon)

2) De ik-vorm + t

Deze vorm komt voor bij:

• hoofdpersoon 'jij' voor het werkwoord:
  jij pakt, jij tilt, jij loopt, jij vindt
• hoofdpersoon 'u', 'hij', 'zij', 'het'
  u pakt, u tilt, u loopt, u vindt
  hij pakt, hij tilt, hij loopt, hij vindt
  
  In het voorbeeld zie je dat de ik-vorm + t  ook geldt als de ik-vorm op een d eindigt.
  Je krijgt dan de lettercombinatie dt. Er is een aparte pagina over d of dt.
  
  Uitzondering: 
  Als de ik-vorm op een t eindigt, komt er geen extra t achter. (ik zit - hij zit)
  De lettercombinatie 'tt' komt niet voor aan het eind van een werkwoordsvorm.

Deze vorm komt ook voor na een verwijzend voornaamwoord (zoals die, dat) als hiermee verwezen wordt naar een enkelvoud, ook als dat 'ik' is:

• Hij is degene die de orders uitdeelt.
• Ik ben degene die voorop loopt.
• Ik ben iemand die veel calorieën verbrandt.
• Ik ben het die pleisters plakt en wonden verbindt.

Als vóór 'en' een lange klinker staat, wordt deze klinker verdubbbeld bij de ik-vorm + t

• yogaën - ik yoga, hij yogaat

3) Het hele werkwoord

Deze vorm komt voor bij:

• alle meervouden, dus 'wij', 'jullie', 'zij':
  wij pakken, jullie tillen, zij lopen, zij vinden

Onregelmatige werkwoorden

Er zijn enkele werkwoorden die niet aan bovenstaande regels voldoen, zoals:

• hebben, zijn
• zullen, kunnen, willen (zie de aparte pagina over kunt, zult, wilt, hebt)