Het ABC van JP

Vrolijke anekdotes en taalfascinaties.
Nu in onze webwinkel!

JP (van Lingo) neemt je mee in zijn persoonlijke taaluniversum.

Je kunt hier bestellen.

Mijn dank en complimenten voor dit leuke en leerzame initiatief.

Anja

Ik dacht dat ik Nederlands behoorlijk beheerste, maar gelukkig is er 'ruimte voor verbetering'.

Frank

Twijfelwoorden | heel of hele

Er is nog wel eens discussie over 'heel' en 'hele'. Een voorbeeld:

Dit is een heel lekkere appel.
Dit is een hele lekkere appel.

In zin 2 is het woord 'heel' veranderd in 'hele'. Het zegt kennelijk iets over de appel (dat hij nog heel is) en niet over hoe lekker hij is.

Zin 1 gaat over een appel die 'heel lekker' is, zin 2 gaat over een 'hele appel' die lekker is. Althans, taalkundig is dat zo. Maar in de spreektaal en ook in informele schrijftaal wordt toch vaak 'hele' gebruikt, waar het 'heel' zou moeten zijn.

Als mensen je een 'hele fijne vakantie' wensen, bedoelen ze natuurlijk niet dat ze je 'geen halve vakantie' wensen, maar dat je vakantie 'heel fijn' moet zijn. Er zit volgens sommigen zelfs een persoonlijker tintje aan, als je 'hele fijne vakantie' zegt.

Helemáál fout is 'hele' niet, maar wel minder netjes dan 'heel'. Voor de schrijftaal is 'heel' beter dan 'hele', tenzij je echt wilt benadrukken dat het om een volledige appel of een volledige vakantie gaat.

Even oefenen:

Het was een ..... stevige wandeling.

heel
hele

Mocht je bij Beter Spellen voor de keus komen te staan, wat in dit voorbeeld het beste antwoord is, kies dan voor 'heel'.

Vaktermen

Hoewel deze website alles graag uitlegt met zo weinig mogelijk vaktermen, noemen we voor de fijnproevers soms even een begrip van de schoolmethode.

ZELFSTANDIG NAAMWOORD = een woord dat meestal een voorwerp of persoon aanduidt en waar je 'de' of 'het' voor kunt zetten. Bijvoorbeeld:

huis, bakker, broertje, appel, lucht.

BIJVOEGLIJK NAAMWOORD = een woord dat een nadere beschrijving geeft van het zelfstandig naamwoord dat erna komt. Bijvoorbeeld:

groene jas, lange reis, lekkere appel.

BIJWOORD = een woord dat meestal iets zegt van een woord dat geen zelfstandig naamwoord is. Deze woorden veranderen niet door andere woorden in de zin, omdat ze niet bij een zelfstandig naamwoord horen. Bijvoorbeeld:

ongelofelijk klein kuiken, enigszins lage temperatuur, heel lekkere appel.