Het ABC van JP

Hoe zit het met hoofdlettergebruik als verwezen wordt naar (beroemde) personen?

Als het woord verwijst naar een product (boek, schilderij, kledingstuk) dat gemaakt is door de genoemde persoon, blijft de hoofdletter bestaan. Dit geldt ook voor namen van voertuigen:

• een Rembrandt
• een Armani
• een Ford
• de Groene Draeck

Woorden die afgeleid zijn van een naam, worden met een kleine letter geschreven:

• Freud - freudiaans
• Mao - maoïsme

Als het woord een samenstelling is van een persoonsnaam en een ander woord, blijft de hoofdletter bestaan, maar als de combinatie een soortnaam geworden is (het rechtstreekse verband met de persoon is dan vervaagd), vervalt de hoofdletter:

• de Van Goghtentoonstelling
• het Edisongala - een edisonaccu
• de Beatlesplaat - beatlehaar
• de Hitlergroet - een hitlersnor

Als het woord verwijst naar een uitvinder of ontdekker of als sprake is van een soortnaam, vervalt de hoofdletter:

• abraham (brooddeegpop)
• akela (welpenleider of -leidster)
• ampère (eenheid van stroomsterkte, symbool: A)
• axel (kunstschaatssprong)
• de balkenendenorm (salarisnorm: valkuil in Groot Dictee 2009)
• beatlehaar (lang haar; maar wel: Beatlesplaat)
• beatrixkapsel (dameskapsel)
• beaufortschaal (windkracht)
• benjamin (de jongste)
• bobby (Engelse agent)
• brailleschrift (voor blinden)
• buddyhollybril (ouderwets aandoend zwart montuur)
• caesarsalade (salade)
• casanova (een vrouwenverleider)
• catweazle (een wereldvreemd persoon)
• curie (eenheid van radioactiviteit)
• dalton (eenheid voor moleculegewichten)
• daltononderwijs (onderwijsmethode)
• darwinisme (evolutieleer)
• david-en-goliathverhaal (waarin de zwakke wint)
• dieselmotor (uitgevonden door Diesel)
• donaldduckstem (heliumstem)
• donquichot (iemand met vreemde idealen)
• downsyndroom (maar wel: syndroom van Down)
• elviskuif (vetkuif)
• geigerteller (meetinstrument voor radioactiviteit)
• hammondorgel (muziekinstrument)
• harrypotterbrilletje (bril zoals Harry Potter heeft)
• heimlichgreep (ehbo-greep)
• heintjedavidseffect (als iemand steeds weer afscheid neemt)
• hercules (een sterke man)
• hertz (eenheid van frequentie, symbool: Hz)
• jerommeke (een gespierde man)
• joule (energie-eenheid, symbool: J)
• kelvin (temperatuureenheid)
• lymeziekte (maar wel: ziekte van Lyme, naar het stadje van de eerste epidemie)
• montessorionderwijs (ontwikkeld door Montessori)
• mytylschool (school voor speciaal onderwijs)
• newton (eenheid van kracht)
• nipkowschijf (televisieonderdeel)
• nostradamus (een onheilsprofeet)
• ohm (eenheid van weerstand)
• pascal (eenheid van druk)
• pavlovreactie (reactie op een prikkel)
• pfeiffer (maar wel: ziekte van Pfeiffer)
• pinocchioneus (lange neus)
• ruisdaellucht (wolkenlucht)
• sinterklaasavond (pakjesavond)
• sonjabakkeren (dieet volgen)
• stanleymes (scherp mes met verwisselbaar lemmet)
• swiebertje (een zwerver)
• tokkie (een asociaal persoon)
• volt (eenheid van spanning, symbool: V)
• zeppelin (luchtschip)

Ook geen hoofdletters bij:

• nieuwsgierig aagje
• pietje-precies
• ware jakob