Muismat

Deze pagina gaat over vaak gemaakte fouten met de woorden 'irriteren' en 'beseffen'.

Irriteren, ergeren, zich ergeren

Iets of iemand kan jou irriteren of ergeren. Jij ergert je daar dan aan.

• Taalfouten ergeren mij.
• Taalfouten irriteren mij.
• Ik erger mij aan taalfouten.
• Fout: ik irriteer me aan taalfouten. ('me irriteren aan' is een contaminatie)
• Scheve schilderijen ergeren jou.
• Scheve schilderijen irriteren jou.
• Jij ergert je aan scheve schilderijen.
• Fout: jij irriteert je aan scheve schilderijen. ('je irriteren aan' is een contaminatie)
• Bouwlawaai ergert hem.
• Bouwlawaai irriteert hem.
• Hij ergert zich aan bouwlawaai.
• Fout: hij irriteert zich aan bouwlawaai. ('zich irriteren aan' is een contaminatie)

In plaats van '(zich) ergeren (aan)' kun je ook '(zich) storen (aan)' gebruiken.

De foute combinatie 'zich irriteren aan' kom je overal tegen, bijvoorbeeld in een bericht op telegraaf.nl:

(Dit is dus fout - met dank aan Ikbenmarieke.)

Beseffen, zich realiseren

Hoewel je steeds vaker 'zich beseffen' hoort, vinden de meeste taaladviseurs nog steeds: je beseft iets of je realiseert je iets.

• Ik realiseer me dat ik ouder word.
• Ik besef dat ik ouder word.
• Fout: ik besef me dat ik ouder word.
  
• Realiseer jij je wel wat dit kost?
• Besef jij wel wat dit kost?
• Fout: besef jij je wel wat dit kost?
  
• Opeens realiseert hij zich dat het al zes uur is.
• Opeens beseft hij dat het al zes uur is.
• Fout: opeens beseft hij zich dat het al zes uur is.

Taal leeft. In het tijdschrift Onze Taal (mei 2022) staat dat 'zich beseffen' niet echt fout is en misschien zelfs een nuancering kan inhouden, vergelijkbaar met het verschil tussen 'bedenken dat' en 'zich bedenken dat'. Volgens die visie zouden we 'ons iets beseffen' als we er meer over nagedacht hebben. Om nietes-wellesdiscussies te voorkomen hebben we opgaven over '(zich) beseffen' uit roulatie gehaald.